श्रीमंत गायकवाड सरकार गढी- दावडी
सन १७१६ साली खंडेराव दाभाडे यांना शाहू महाराजांनी सेनापती पदावर नियुक्त केल्यावर त्यांनी आपल्या खेड तालुक्यातील दावडी गावच्या दमाजी गायकवाड यांना आपल्या लष्करात सामील केले.
सन १७१९ साली बाळापूर येथे निजामाशी झालेल्या लढाईत सरदार दमाजी गायकवाडांनी मोठा पराक्रम केल्यामुळे शाहू महाराजांनी त्यांना 'समशेर बहाद्दर' हा किताब व सम्पूर्ण 'दावडी' गाव इनाम दिले.
याच दावडी गावात त्यांनी गायकवाड घराण्याची पहीली गादी स्थापन केली.
पुढे १७२० सरदार दमाजी गायकवाडांच्या मृत्यूनंतर त्र्यंबकराव दाभाडेंसोबत पिलाजीराव गायकवाडांनी गुजरात व राजस्थान या प्रांतात आपला वचक ठेवला,सन १७२७ साली पिलाजींनी डभई आणि बडोदा ही शहरे हस्तगत केली.
पुढे पिलाजी पुत्र दमाजी(दुसरे)पानिपतच्या लढाईत सामील होते. सन १७६२ मधील निजामाविरुद्धच्या घोडनदीच्या लढाईत दमाजींनी केलेल्या कामगिरीवर खुश होऊन रघुनाथरावांनी त्यांना दाभाडेंचा 'सेनाखासखेल' हा 'किताब मिळवून दिला. व गुजरातेवरील अधिकार पूर्णपणे गायकवाडांच्या स्वाधीन केले. दमाजींना गुजरातेत मराठ्यांचे राज्य वाढविण्याचे श्रेय जाते.मोठया पराक्रमाने गुजराथ मधील बडोद्यात आपली गादी स्थापन करून 'बडोद्याचे गायकवाड' म्हणून प्रसिद्ध झाले. या घराण्याची पहिली गादी मात्र आपल्या खेड तालुक्यातील दावडी येथे आहे.
गायकवाड घराण्यातील 'सरदार दमाजी गायकवाड' यांच्या निधड्या छातीप्रमाणे भक्कम बुरुजात भक्कम प्रवेशद्वार असलेली गढी दावडी गावात आपला इतिहासाची साक्ष देत आजही उभी आहे...!!!
- स्वप्नील घुमटकर
No comments:
Post a Comment