नृसिंह मंदिर, माडगी- देव्हाडा, तुमसर, भंडारा
मोहाडी - तुमसर तालुक्याच्या सिमेवर गोंदिया राज्यमार्गावरील वैनगंगेच्या पवित्र पात्रात वसलेले प्रभू नृसिंहांचे पावनधाम तिर्थक्षेत्र माडगी येथे आहे. जिल्ह्यात हे तिर्थक्षेत्र मीनी पंढरी म्हणूनही ओळखले जाते. तुमसर - गोंदिया मार्गावरील माडगी येथे वैनगंगेच्या कुशीत मोठ्या दगडाच्या टेकडीवर पांढरेशुभ्र नृसिंहाचे मंदिर आहे. या ऐतिहासिक मंदिरात भगवान नृसिहांची मूर्ती आहे. येथील मंदिराविषयी एक अख्यायिका पुरातन काळापासून प्रसिद्ध आहे. भगवान विष्णू नृसिंह अवतरात खांबातून प्रकट झाले व हिरण्यकश्यपाच्या पोटात आपली तीक्ष्ण नखे खुपसून, आपल्या मांडीवर मांडून वध केला. हे नृसिंहाचे स्वरूपाच्या मुर्तीतून प्रतिबिंबीत होते.कार्तिक पौर्णिमेनंतर अमावस्यापासून दरवर्षी १५ दिवसाची मोठी यात्रा नदीच्या खुल्या पात्रात भरत असते. यात्रेला विदर्भ, मध्यप्रदेश, छत्तीगढ राज्यातील हजारो भाविकांची उपस्थिती लाभत असून वैनगंगेच्या निर्मल , पवित्र पाण्यात स्नान करून पूजन अर्चना केली आहे. यात्रेला प्रारंभ होताच भक्तांचा लोंढा माडगी व देव्हाडा या ठिकाणी असलेल्या नृसिंहांचे पावनधाम तिर्थक्षेत्रा कडे वळत येतो. हजारो भाविक या तिर्थक्षेत्रात गर्दी करत असून अनेक भाविक वैनगंगेच्या निर्मळ पाण्याने स्नान करतात.
नृसिंह भगवंतांच्या मंदिराच्या मुख्य दरवाज्यातून सरळ आत गेल्यास खुल्या आकाशा काही हवनकुंड आहे. हवंकुंडाच्या बाजूने मोजक्याच पायऱ्या चढून वर जावे लागते. हाच मंदिराचा सर्वात उंच भाग आहे. या ठिकाणी मंदिर तळघरासारखा भासतो. तेथे दाराजवळ उजवीकडे हनुमंताची मूर्ती आहे. दरवाज्याच्या समोर समोर उभे असता नृसिंह भगवानाची पाच फुट उंच विशाल मूर्ती दिसते. मूर्तीजवळ खिडकीतून भगवंताच्या मुर्तीवर सूर्य प्रकाश पडून मूर्ती विलोभनीय दिसते. याच मंदिरात गणपती, आदिशक्ती दुर्गा देवी, अन्नपूर्णा देवी इत्यादी पुरातन मुर्त्या आहेत.
राजयोगी अण्णाजी महाराज , सदगुरू योगीराज स्वामी सितारामदास महाराजाच्या आदेशावरून नृसिंह टेकडी माडगीला सन १९२८ साली आले. राष्ट्रसंत तुकडोजी महाराजांशी त्यांची जवळी होती. त्यांनी माडगी येथील नृसिंह टेकडीला सन १९२८ साली भेट दिली होती. अण्णाजी महाराजांनी माडगी येथील नृसिंह टेकडीवर तपश्चर्या, उपासना, योगाभ्यास साधना, ध्यान साधना, प्रवचन तसेच अनेक शास्त्रांचा अभ्यास केला. ते ग्रामगितेतील, पुराणातील दाखले देवून भाविक भक्तांच्या शंकेचे निराकरण करत असत.
मंदिराच्या बाजुला असलेले मुंबई-नागपूर-हावडा रेल्वे लाईनवरील रेल्वे पूल...
या नदीपात्रात मंदिराच्या बाजूला नदीपात्रात पाहिले असता, मुंबई-नागपूर-हावडा रेल्वे लाईनवर असलेलं रेल्वे पुलाचे विहंगम दृश्य नजरेस पडते.
नृसिंह मंदिर पर्यटन क्षेत्र म्हणून घोषित करण्यात आले आहे. परंतु अद्यापही या तीर्थक्षेत्राचा काहीसा विकास झालेला नाही. आताही या तीर्थक्षेत्राला तुटपुंज्या विकासात समाधान मानावे लागते. भविष्यात जर शासनाने या तिर्थक्षेत्राचा विकास केला तर, स्थनिकांना रोजगाराच्या संधी उपलब्ध होतील व जिल्ह्यातील हे तीर्थक्षेत्र मोठ्यास्तरावर नावारूपाला येईल.
प्रतिमा व महिती संकलन- ©Digital Bhandara
No comments:
Post a Comment