दुर्गांची प्रमुख अंगे
भाग 5
लेखनसिमा.....
श्री शिवसेवेशी तत्पर
तुषार भोर निरंतर.
अध्यक्ष
सखा सह्याद्री गिर्यारोहक
पुणे.
🚩किल्ल्याचे द्वार व प्रकार 🚩
आता जर एखादा किल्ला स्थलदुर्ग किंवा राजधानीचा असेल तर खालील गोष्टींचा सुद्धा बांधकाम करताना विचार केला जातो.
तट बांधून झाल्यावर पूर्व पश्चिम आणि दक्षिण उत्तर सम प्रमाणात रस्ते आखून एका चौकात मिळतील अशी योजना केली जाते. नगरातील सामान्य रस्ते 15 फुटी तर राजमार्ग, छावणीकडे जाण्याचा मार्ग, बाजार मार्ग 20 फुटी असतात. बाजार हा उंच ओट्यावर असावा म्हणजे एखादा शिलेदार घोड्यावर बसून खरीदारी करू शकेन. उदा.रायगडवरील बाजार. होम हवन आणि मंदिरासाठी शांत जंगलयुक्त जागा निवडावी. राजवाडा हा किल्ल्यातील मध्यभागी असावा, राजाच्या अष्टप्रधान मंत्र्यांचे वाडे राजवाड्याशेजारी असावेत.
कारभाऱ्यांनी घरे त्यांच्या हुद्दयानुसार असावीत.
तर अशा प्रकारे किल्ल्यातील महत्वाची बांधकामे कशी असावीत आणि शास्त्रात उल्लेख केलेले प्रकार येथे सांगितले.
याव्यतिरिक्त महाभारतीय ग्रंथात किल्ल्यात आवश्यक सामग्री कोणत्या प्रकारची असावी याचे संक्षिप्त वर्णन पुढील प्रमाणे
*किल्ल्यात उत्कृष्ट कारागिरांचे वास्तव्य असावे
*धनधान्याचा विपुल साठा असावा. उदा : शिवनेरी किल्ल्याला जॉन फ्रॉयर याने 1676 ला भेट दिली होती. त्यावेळी त्याने असे लिहून ठेवले कि 1000 लोकांना 7 वर्षे पुरेल इतके धान्य इथल्या अंबरखान्यात आहे.
* अठरा कारखाने 12 महाल आणि बाजारबुणगे असावेत.
* सर्वप्रकारच्या धातूंचा संचय असावा.
* सर्व प्रकारच्या औषधी वनस्पतीची साठवणूक असावी.
* सडलेल्या तुपाच्या विहिरींची सोय असावी .
* तलाव, पाण्याचा विपुल साठा असावा .
* प्रकांड पंडित आणि ज्ञानी लोकांचा भरणा
असावा.
* भिकारी, कुचकामी, व्यसनी लोकं नसावीत.
* सर्वांत महत्वाचे किल्ल्यासारखीच भक्कम, शूर-वीर आणि अभेद्य माणसे तयार करावीत कारण किल्ला लढवता येतो त्या किल्ल्यातील भक्कम मनाच्या माणसांमुळेच.
No comments:
Post a Comment